Vào khoảng trước thập niên 60 của thế kỷ trước, đám trẻ con chúng tôi dễ gì có được quả bóng bằng da hay bằng nhựa như bây giờ để đá. Thời đó, có một quả bóng mà quê tôi - xứ Quảng thường gọi là "trái banh" bằng quả bòng (bưởi) rụng hay quả bóng quấn bằng mảnh vải áo, quần rách để đá là đã hạnh phúc lắm rồi.

Song, ngày ấy áo quần rách và bao ni-lông cũng hiếm nên lũ trẻ chúng tôi thường lấy lá chuối khô để bện thành quả bóng đá cho đỡ cơn ghiền. Chỉ thế thôi mà vui đáo để.

Tôi còn nhớ như in, vào thời điểm đó, đa số những quả bóng làm bằng lá chuối đạt yêu cầu phần lớn là nhờ người lớn làm cho. Bọn trẻ chúng tôi "chân mềm tay yếu" khó có thể làm được nên cha tôi thường làm quả bóng bện lá chuối cho chúng tôi đá bởi ông rất khéo tay. Thi thoảng, những đồ thủ công thầy giáo giao về nhà làm, tôi nhờ và cha tôi tỉ mẩn chế tạo những nông cụ nhỏ như cái trang, cái bồ cào… bằng gỗ bé tí khá xinh, được thầy cho điểm rất cao. Cha tôi cho hay, muốn làm một quả bóng như ý bằng lá chuối khô đầu tiên phải chuẩn bị nguyên liệu gồm lá chuối khô, dây buộc chung quanh trái bóng được tước ra từ bẹ chuối tươi rồi phơi gần khô, một số bao ni-lông chống nước, trấu hay lúa lép khô (dùng để độn trong ruột quả bóng lá chuối cho bóng nhẹ và có độ đàn hồi).

Lá chuối khô phải tương đối lành để bao lớp ngoài quả bóng cho đẹp, lá chuối khô rách thì dùng để độn vào trong ruột quả bóng. Công đoạn tạo thành hình tròn quả bóng được cha tôi làm khá kỳ công. Trước tiên, cha đào một cái lỗ trên nền đất có hình cái "om đất" để làm khuôn, rồi ông sắp sẵn một số dây chuối khô trong "cái khuôn" đó. Tiếp đến, cha cho bao ni-lông (hay vải áo quần cũ, vỏ bao xi-măng…) lót trên lớp dây; sau đó cho nhiều lớp lá chuối khô (hay lá chuối tươi phơi héo) rồi ép, nén cho lá chuối khô chặt lại. Tiếp đến cha nhờ bọn nhóc chúng tôi, mỗi đứa nắm hai đầu dây riết và buộc lại theo dạng đường "kinh tuyến" của quả bóng. Sau khi đã buộc hết số dây, quả bóng có "định dạng" hơi méo, cha tôi dùng tay bóp, nén để "định dạng" cho quả bóng tròn. Sau đó, cha đan thêm dây (như đan lưới) ở các đường "vĩ tuyến" trên quả bóng. Quả bóng loại này tương đối nặng bởi "đặc ruột", bóng ít đàn hồi, đá không sướng bằng loại bóng cũng bằng lá chuối nhưng ruột xốp hoặc rỗng.

Việc thiết kế quả bóng đàn hồi kỳ công hơn và trái bóng sẽ to hơn. Khi gia công cha chèn một bọc trấu khô hay bọc lúa lép khô vào bao ni-lông rồi cho vào giữa trái bóng, chung quanh túi ni-lông vẫn là lá chuối khô nén chặt. Quả bóng hoàn thành đạt yêu cầu: Tròn trịa, nhẹ, có độ đàn hồi cao; lớp lá chuối và dây buộc bên ngoài vỏ quả bóng đều, chắc, nhìn khá đẹp…

Tôi nhớ nhất là khi xuân về Tết đến, các nhà trong xóm mổ heo ăn Tết, lũ trẻ chúng tôi xin những bong bóng heo thổi căng phồng lên (buộc chặt miệng) rồi nhờ cha tôi chế tạo "bóng hơi" bằng cách chèn "bong bóng heo" đã thổi căng vào giữa trái bóng thay cho gói trấu. Loại bóng này khá nhẹ và có độ đàn hồi cao nên các cầu thủ nhí đá rất thích, nhất là đá trong dịp Tết có nhiều "cổ động viên" đến xem.

Ngày ấy, mỗi chiều xuân, khi ánh nắng vẫn còn hắt lên trên ngọn rặng tre ven làng, chẳng ai bảo ai, lũ trẻ chúng tôi lại mang bóng lá chuối đến "sân" đất ruộng ở ven đồng, chia làm 2 đội để đá. Những hôm trời mưa, cái sân đất ruộng trở thành một đám bùn lầy chẳng ai ngó ngàng. Vào những tháng cuối năm, khi cái lạnh "heo may" kéo về cũng là dịp lý tưởng cho chúng tôi đá bóng lá chuối ở một "sân bóng" gần đó có nền sân cao hơn…

Theo kinh nghiệm "trận mạc" của chúng tôi, trung bình, một quả bóng lá chuối nếu cha gia công cẩn thận, nguyên liệu tốt thì có thể dùng để đá khoảng 4 - 5 trận. Trong một xóm, cứ 2-3 cầu thủ nhí gần nhà thì nhờ người lớn làm một quả bóng lá chuối để thay đổi khi bóng bị hỏng lúc đang đá giữa chừng. Dĩ nhiên là những cầu thủ có bóng vẫn được ưu tiên đá chính trên "sân ruộng" quê nhà. Tuy nhiên, đang đá hăng say mà gặp trời mưa thì các cầu thủ "thi nhau" té ngã và trái bóng cũng tả tơi theo từng cú sút mà "tác giả" của trái bóng sẽ tiếc cho công sức của cha và mình đã thành "mây khói"!

Ngày nay, mái tóc tôi đã lên màu sương khói, lưu lạc ở một góc trời xa, nhưng mỗi lần nhìn các cháu thiếu niên vô tư chơi đá bóng ven đường, tôi lại nằm mơ thấy cảnh cha tôi đang lui cui bện quả bóng lá chuối cho tôi thuở xuân xưa, thấy cảnh tôi cùng chúng bạn "chăn trâu cắt cỏ" ngày xưa cùng đá bóng lá chuối trên cánh đồng làng. Văng vẳng đâu đây, âm vang những tiếng reo hò sôi nổi trên cánh đồng làng mỗi lần quả bóng bện bằng lá chuối được sút vào cầu môn. Trong những tiếng reo hò đó, có cha tôi...

Không hiểu sao, sau khi World Cup 2022 chính thức khép lại, tôi muốn tìm lại tuổi thơ của mình bằng cách "bện" những quả bóng lá chuối cho bọn trẻ đá chơi. Trước là mua vui, sau là để nhớ về cha tôi - người luôn ân cần, chu đáo, nuôi nấng, săn sóc đàn con từ miếng ăn, giấc ngủ, học hành cho đến các trò chơi.

Tiên Sa